De luchthaven van Gatwick, nabij Londen, lag dagenlang lam door ongewenste drones. Dit artikel gaat over het gevaar van ongewenste drones, en hoe ze succesvol neer te halen.
Drones: gadget, lifesaver,… gevaar?
Want helaas, zoals bij elke technologie is er naast heel wat goeds ook kwaad mee te doen. We schreven eerder al over hoe drones ingezet worden bij levensreddende operaties.
Lees meer: Het is zover: drones redden levens.
Dichter bij huis, zien we het schitterende initiatief in the Beacon (Antwerpen) waar ze het eerste commandocentrum voor medische dronevluchten hebben geopend.
De Helicus drones zullen vanaf volgend jaar (2019) medische dronevluchten tussen ziekenhuizen uitvoeren, waarbij op een hoogte van 150 meter medische pakketten worden vervoerd. Geen organen; wel bloed, urinestalen, menselijk weefsel of apotheekbereidingen. Potentieel levensreddend!
Lees ook: Amazon delivery-drones lanceren zich vanuit trein, truck en zeppelin…
Vandaag hebben we het over drones die de boel verzieken.
Vorige week vloog er om de zoveel tijd een drone over en rond de luchthaven van Gatwick, nabij Londen. De drone dook woensdagavond (19/12/18) en -nacht voor het eerst op. De autoriteiten vreesden voor de veiligheid en zagen zich verplicht vluchten tegen te houden en het luchtverkeer te sluiten.
Gatwick Airport is de tweede grootste luchthaven van Londen, dus je kan je wel inbeelden welke gevolgen dit heeft gehad.
Op een bepaald moment werd het luchtverkeer weer opengesteld, om dan drie kwartier later toch weer te sluiten… er waren opnieuw drones gespot. Chaos en onzekerheid troef. Ook donderdagmiddag (20/12/18) werd er uiteindelijk weer een drone gespot.
De politie van Sussex onderzoekt waar de drone of drones vandaan kwamen en heeft 50.000 GBP uitgeloofd voor een gouden tip.
Er is niemand die de actie (als het dat is) opeist. Straks blijkt het nog kleine Timmy te zijn die zijn vroeg kerstcadeau al eens wou uitproberen.
Dat Timmy dan maar goed oplet want in Groot-Brittannië kan tot 5 jaar gevangenisstraf uitgesproken worden, voor het vliegen van een drone bij een vliegveld.
Eerder zei de politie al dat het simpelweg neerschieten een optie lijkt, maar niet zonder gevaar is. Een klein bewegend doelwit boven dichtbevolkt gebied…
…en niet vergeten, elke kogel die omhoog gaat en geen doel treft, komt ergens weer naar beneden.
Internationale luchtvaartagentschappen classificeren een drone als een “vliegtuig tijdens de vlucht”. Als een luchthaven het toestel uit de lucht zou halen, zouden ze volgens die regelgeving een vliegtuig neergehaald hebben.
Zolang de wetten niet zijn bijgewerkt, kunnen luchthavens niets doen zonder een overheidsinstantie te betrekken bij het nemen van de tegenmaatregel.
Ondertussen is het leger ingezet. Zij gaan de politie ondersteunen met gespecialiseerde apparatuur. Over welke apparatuur dat dan gaat, wil Defensie niet prijsgeven maar volgens mij gaat het om radiofrequentiestoorzenders. In de buurt van de luchthaven werd ondertussen een neergestorte drone gevonden, wat ons vermoeden lijkt te bevestigen.
“Het leger beschikt over ‘unieke’ capaciteiten, die normaliter niet zomaar zouden worden ingezet”. “Maar we zijn hier om alles te doen zodat ze de luchthaven zo snel mogelijk kunnen heropenen”, aldus Minister Gavin Williamson (Defensie) bij de BBC.
Lees ook: In Dubai vliegen de ‘zwaantjes’ echt!
Wat kan een drone stoppen?
Tijdens de Olympische Winterspelen van dit jaar (2018) in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang was er een heus drone-luchtspektakel.
Lees meer: Olympische Spelen PyeongChang: drones stelen de show!
Minder geweten is dat het organiserend comité drones inzette om ongewenste drones tegen te gaan.
De Olympische Spelen trachtten zo te vermijden dat fotografen illegaal luchtfoto’s zouden maken. Een écht gevaar, komt weliswaar van terroristen die drones met explosieven zouden kunnen aanvliegen.
De Olympische drones, uit de kluiten gewassen multirotors, waren uitgerust met vangnetten. Daarnaast hadden ze geweren klaar, specifiek bedoeld voor het uit de lucht schieten van drones.
Het neerschieten van een drone werd op voorhand getest; waarbij een terroristische drone op een bus met spelers werd afgestuurd. De beveiliging kon de drone neerschieten, nog voor die bij de bus kwam.
In zulk geval is tijdig reageren zeker aan de orde. Daarom waren er in Pyeongchang op diverse plekken mobiele dronedetectors opgesteld; radarsystemen met een bereik van enkele kilometers.
Drones en terreur
Een militair adviseur wist #WhatsNext te vertellen dat het gebruik van drones voor terreur echt niet zo gek is. In meer dan 15 landen zou het getest en/of gebruikt zijn, voornamelijk in het Midden-Oosten, maar ook in Oekraïne.
In de nieuwsuitzendingen is veel aandacht voor de hinder die in Gatwick ontstaat door de ongewenste drones. De geschrapte vluchten en gestrande reizigers. Maar ik denk dat men nog lang niet beseft welk effectief groot risico we lopen wanneer het echt fout zou worden ingezet.
Je mag bijvoorbeeld een voetbalstadium nog zo goed bewaken en screenen, wanneer een drone met explosieven de tribune invliegt, is het drama niet te overzien. En bij zulke grote evenementen is nauwkeurig vliegen niet eens nodig; willekeurig ergens in de tribune crashen volstaat om slachtoffers te maken.
TV-kijktip: de Scandinavische serie Greyzone gaat over hoe drone-technologie misbruikt wordt voor terreur. Een fictie die steeds dichterbij de realiteit komt.
Storende drones zelf verstoren
Drones kunnen opeens uit het niets opduiken en een behoorlijke snelheid aanhouden. Dan kan het lanceren van een dronecatcher te laat komen.
Daar bestaan dan de speciale drone-jammers voor. Zij sturen verstorende radiosignalen uit, die de ongewenste drones onbestuurbaar maken. In Pyeongchang werd de ‘jammer’ wel aanzien als laatste middel. In Europa zijn radiofrequentiestoorzenders niet toegestaan voor commercieel of luchthavengebruik.
Geofencing
Een andere oplossing is geofencing met betrekking tot no-fly zones.
In drone-software van bijvoorbeeld dronemaker DJI kunnen no-fly zones opgeladen worden, wat moet voorkomen dat drones op plekken vliegen waar dat niet de bedoeling is. Via een update kunnen gebieden worden toegevoegd, al zullen luchthavens wel standaard tot de no-fly zones behoren.
Geofencing is echter makkelijk te omzeilen, en een update installeren kan je ook overslaan; dus het treft alleen goedbedoelende maar onwetende dronevliegers.
De chaos in Gatwick toont aan dat ongewenste drones – hoe klein ze ook zijn – een gigantisch probleem kunnen vormen.
Anti-drone industrie
Niet zo gek dus dat er bedrijven zijn die er een markt in zien. Zo ook bij onze Noorderburen. Het Delftse bedrijf “Delft Dynamics” ontwikkelde een eigen DroneCatcher.
De DroneCatcher van Delft Dynamics is een multicopter, gewapend met een netgeweer.
Het kan veilig ongewenste drones uit de lucht halen. Detectie verloopt via een radar of een akoestisch systeem, waardoor de DroneCatcher in staat is om snel zwevende of bewegende dreigingen te benaderen.
De DroneCatcher schiet het net af, vangt de drone, waarna die met een kabel naar een geschikte plaats wordt gevlogen. Is de gevangen drone te zwaar; dan wordt die met een parachute gedropt.
En als het ook eens minder technologisch mag, dan zijn er nog de Nederlandse anti-drone roofvogels.
Roofvogels
In 2016 startte de Nederlandse politie met het inzetten van roofvogels om ongewenste drones uit de lucht te halen. Een jaar later veranderde men de roofvogel van schouder, want het bleek toch niet zo succesvol. De training is intensief, kostelijk en er was protest van dierenrechtenverenigingen.
Er zijn luchthavens die roofvogels inzetten om grote vogels weg te jagen; maar voor drones gaat die vlieger niet meer op.
De roofvogels waren nochtans al eens standby gehouden tijdens een NAVO-top in Brussel, maar moesten er niet in actie komen.
De wet
Dan blijven er nog de wettelijke middelen over. Strenge straffen zijn al voorzien; dus het zal vooral bij de fabrikanten moeten liggen. En dan komen we terug bij geofencing en/of registratie.
Regelgeving lijkt aangewezen, waarbij de dronefabrikanten verplicht kunnen worden om geofencing toe te passen op hun drones; als verplichte en niet-verwijderbare software.
Dan is het alleen nog maar een zaak van de juiste no-fly zones te bepalen en te programmeren. Alhoewel, we mogen ook niet naïef zijn: elke software valt op een bepaalde manier wel te manipuleren. En toch, geofencing zou al hele hoop minder talentvolle droneknoeiers met de voetjes op de grond kunnen houden.
Drones zouden voorzien kunnen worden van verplichte hard- en software waardoor ze een signaal uitzenden die hun identiteit prijsgeeft. Maar dat zou betekenen dat drones bij aankoop geregistreerd moet worden. Je koopt ze in elke speelgoedwinkel… zien we dat goedkomen? En wat met doorverkoop? Bij diefstal? Of drones binnengebracht uit landen waar wetgeving en controle laks is? We zijn er dus nog lang niet.
Lees ook: Cyberpolissen in opmars
Wanneer we een eerste vliegtuigcrash tegenkomen, veroorzaakt door een drone; of een zware aanslag met een terreurdrone, dan zal de wetgeving snel verstrengen en is de fun er af. Duimen dat ons dit nog heel lang bespaard mag blijven.
Steven Dupont
#WhatsNext is een Technologie- en Innovatieblog in mensentaal. Op de hoogte blijven? Volg ons op:
#WhatsNext: Innovatie, Kunst en Design 
3 reacties