Technologie kan een maatschappij verbeteren of onder de knoet houden. Lees hoe China haar burgers controleert en een social credit score geeft, die de kwaliteit van hun leven bepaalt.
President voor het leven
Op 11 maart 2018 kwamen 2.964 Chinese volksafgevaardigden samen in Beijing, op de jaarlijkse meeting van het Nationale Volkscongres. 99,8% van hen stemden er toen voor de afschaffing van het artikel in de Chinese grondwet dat het aantal legislaturen van een Chinese president beperkt tot twee. Dit betekent dat de huidige president Xi Jinping voor altijd kan blijven regeren.
Of hoe één man een regering onder de knoet kan houden, en hij doet dat ook met het volk. Elke vorm van kritiek op hem is verboden. En die controle, daar is technologie een bepalende factor in.
WeChat is watching you
WeChat, een Chinese berichtendienst, scoorde 0/100 in de Amnesty International veiligheidstest, waarbij wordt aangegeven dat WeChat onderhevig is aan censuur en afluisteren.
Meer dan 1 miljard mensen gebruiken WeChat; in China is dat 1 op 3. Het bedrijf geeft zelf toe gebruikersgegevens door te spelen aan de Chinese overheid, zogezegd in lijn met de daar geldende regels.
Het is bovendien meer dan gewoon een berichtendienst. Je kan er mee mailen, bankieren, een taxi bellen, nutsvoorzieningen regelen;… het is een sociaal netwerk. Voor al die zaken hoef je nooit uit de app te gaan.
Met andere woorden, 1 op 3 Chinezen gebruikt WeChat voor zowat alles, en de Chinese overheid kan het allemaal zien en volgen.
Big Brother geeft u een score
In China zijn er 200 miljoen bewakingscamera’s, dus gemiddeld 1 per 7 mensen. Sinds 2018 bevinden die zich ook in klaslokalen, om de aandacht en gezichtsuitdrukkingen van studenten te monitoren. Spontaan gaan “brossen” voor het klimaat zal daar dus niet zo vlotjes verlopen.
Lees ook: Het gele gevaar hangt in de lucht
Camera’s zijn één ding, hetgeen je er mee doet is natuurlijk allesbepalend en daar heb je software voor nodig, en dan komen we makkelijk uit bij Artificiële Intelligentie.
In 2015 is China begonnen met een ongezien sterk facial recognition systeem. Het doel is om 90% van de burgers te herkennen binnen de 3 seconden na beeldcaptatie. Het zit nog niet op dat niveau, maar wordt wel al gebruikt om mensen te betrappen die de straat door het rode licht oversteken, onverzekerde chauffeurs uit het verkeer te lichten, of het detecteren van gezochte criminelen.
Onverzekerde chauffeurs uit het verkeer halen, gezochte criminelen detecteren, terroristen tijdig stoppen… niks mis mee toch? En toegegeven, ik zie er de voordelen van in en heb doorheen mijn carrière bij de politiek zelf ook gepleit voor de introductie van ANPR-camera’s. Of verborgen camera’s, op door sluikstorting zwaar getroffen plekken.
Wat zijn ANPR-camera’s? Dit soort camera’s fotograferen kentekens van voertuigen en zijn in staat de detectie van de karakters te verbeteren en te herkennen. M.a.w. ze lezen nummerplaten en zien het verschil met bijvoorbeeld commerciële belettering op bedrijfsvoertuigen. ANPR staat voor Automatic Number Plate Recognition.
Maar dit soort technologie is alleen veilig in een stabiele democratische omgeving, met wat we noemen checks and balances. En daar blijkt China niet in uit te blinken.
Online vrijheid
China scoort het slechtst in de lijst van 65 gemeten landen, op vlak van online vrijheid. Erger dan Iran, Syrië, Cuba en Saoedi-Arabië. Zowat 10.000 domeinnamen zijn geblokkeerd, waaronder Google, Facebook, YouTube, Twitter, Instagram, WhatsApp en nieuwssites zoals de New York Times.
China blokkeert online vrijheid; en de vrijheid die ze geeft, controleert ze tot de milliseconde.
De Chinese overheid bespiedt haar burgers dagelijks met miljoenen camera’s, en diezelfde burgers geven vrijspel door een gratis app te gebruiken op hun onmisbare smartphone.
Voor de score maken ze naast de videobeelden gebruik van big data die afkomstig is uit databases zoals die van de politie, financiële instellingen en internetbedrijven (bijv. WeChat). Ook de personen waarmee iemand omgaat hebben invloed op de score.
De implicaties en mogelijkheden bij zulke surveillance-technieken zijn enorm, van censuur tot het ontraden van campagnes tegen de overheid, tot het tracken van mensen op basis van hun gps-signalen. Kennis is macht!
In België en Nederland kennen we ook scores, bijvoorbeeld de scores die financiële instellingen hanteren bij het toekennen van kredieten. Maar die zijn van een geheel andere orde, en hebben tot doel zowel de lener als ontlener te beschermen.
Publieke schandpaal
De straat overgestoken toen dat niet mocht? Dan zetten ze je in China te kijk op een groot scherm. Niet alleen met de beelden, maar – via facial recognition – ook je gegevens erbij. Een moderne schandpaal zeg maar.
Die “techniek van schande” trekken ze door. Zo zijn ze begonnen met een social credit systeem, waarbij je een score krijgt. Het wordt momenteel op 6% van de bevolking getest en zou tegen 2020 in voege moeten zijn.
Vind je een rijbewijs met punten vervelend; wat dacht je van het social credit systeem?
In functie van de social credit score die je hebt, zal je bijvoorbeeld wel of niet mogen vliegen. In 2018 werd een lijst van 169 mensen vrijgegeven die zwaar negatief scoorden qua social credit, en daardoor gedurende een vol jaar geen vliegtuig of trein meer mochten nemen.
En 9 miljoen mensen met een lage social credit score mogen geen vliegtuig- of treintickets meer kopen, en dit voor een tijd die geval per geval afhangt.
Een aansteker meenemen in het vliegtuig, kan al een reden zijn om op die lijst te komen, of achterstallige boetes. Er zijn ook gevallen bekend waarbij het verboden werd om vastgoed te kopen, in luxe-hotels te verblijven of je kinderen naar een private school te sturen.
Die social score kan je natuurlijk ook laten stijgen; en dat doe je door deel te nemen aan sociale activiteiten zoals ouderenzorg, bloeddonatie en vrijwilligerswerk.
Goede scores geven je toegang tot financiële hulp, voorrang bij schoolkeuzes en korting op bepaalde tolgelden. Ondanks die ogenschijnlijke voordelen en beloningen, schuilt hier uiteraard een groot gevaar voor potentieel misbruik door diezelfde overheid.
Ziende blind
Volgens een onderzoek van de Universiteit van Berlijn zou 80% van de internet-geconnecteerde Chinezen het systeem goedkeuren. Ze zien dit namelijk passen bij de manier waarop de Chinese maatschappij en cultuur fungeert, en minder als een middel om geobserveerd en gecontroleerd te worden. Ze zien het eerder als middel om eerlijkheid te promoten.
Technologie heeft het in zich om de overheid te democratiseren en kennis toegankelijk te maken. Tot één man de vinger op de online knop heeft natuurlijk.
Een studie van Harvard (2017) stelt dat de Chinese overheid Social Influencers gebruikt om jaarlijks zowat 448 miljoen pro-overheid berichten te schrijven.
Volgens Bloomberg News heeft de Chinese overheid 100.000 man in dienst om de censuur te handhaven. Daar werd zelf Winnie the Pooh slachtoffer van, toen die werd vergeleken met de Chinese president. Het beertje is er nu verboden. Er is géén ruimte voor spot.
Heel wat anders met hoe bijvoorbeeld Geert Bourgeois (op moment van schrijven, Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed. N-VA) omgaat met spot, en duidelijk een gevoel voor humor heeft waarbij hij zich niet te beroert voelt om er in mee te draaien. Hier tref je daar een mooi voorbeeld van (wel uitkijken tot het einde).
Anoniem online gaan
Uw online bewegingsvrijheid kun je trachten te beschermen. Met web proxies en VPN’s omzeil je internetbeperkingen en kun je in China op Twitter, Facebook, Google, nieuwssites enz., maar dat is niet iedereen gegeven en bovendien is het op termijn weer slecht voor uw social credit score. Want die camera’s, die ontloop je niet en zonder WeChat stel je als Chinees ook niet veel voor.
Wat zijn web-proxy en VPN? Zowel een VPN-server als een Proxy-server kunnen gebruikers helpen hun identiteit te verbergen. Je kan er ook uw geografische locatie mee veranderen en zo de geo-blokkades van websites bedotten. TV-series en films die op uw TV-streaming (bijv. Netflix) voor België en Nederland geblokkeerd zijn, kun je dan toch bekijken. Proxy-servers fungeren als tussenpersonen tussen de web-gebruiker en het web. Oorspronkelijk bedacht voor het versnellen van web browsing (caching proxy), maar het kan ook gebruikt worden voor filtering van de inhoud (bijv. een werkgever die bepaalde sites blokkeert voor het personeel); het kan dienen voor anonimiteit op het web of voor spionage. Een VPN (Virtual Private Network) maakt een versleutelde ‘tunnel’ tussen uw computer en de VPN host-server. Je ISP (Internet Service Provider) en de overheid kunnen alleen zien dat je verbinding hebt met de VPN-server; wat je doet en raadpleegt is volledig verborgen, met een minimum van 128-bit encryptie (maar vaak nog veel sterkere encryptie).
Technologie heeft al tig keer bewezen een grote maatschappelijke troef te zijn, maar duidelijk ook een valkuil wanneer de controlerende overheid niet meteen eentje is om fier op te zijn.
Om met een flauwe oneliner te eindigen (want hier kan dat nog): “met alle Chinezen, maar niet met den dezen”. Alhoewel, misschien toch ook met ‘den dezen’. Over hoe China u en mij mogelijk nu al bespioneert, dat kun je hier lezen: Het gele gevaar hangt in de lucht.
Steven Dupont
#WhatsNext is een Technologie- en Innovatieblog in mensentaal. Op de hoogte blijven? Volg ons op:
#WhatsNext: Innovatie, Kunst en Design 
6 reacties