Rijden zonder handen, zonder voeten, zonder… chauffeur!
Autonoom rijdende wagens behoren al lang niet meer tot een futuristische fantasie. De Stad Antwerpen heeft in haar vooruitziendheid tijdig ingezet op dit soort technologie en – na een jaar van intensief samenwerken met De Lijn rond een haalbaarheidsstudie – twee potentiële trajecten geselecteerd voor de opstart van vervoerssystemen met autonome shuttles.
Focus van de studie lag onder meer op de vereiste aanpassingen in infrastructuur, de financiële impact, draagvlak en vervoerspotentieel van de zelfrijdende voertuigen.
Wat is een autonome shuttle?
We hebben het dan over een zelfrijdend elektrisch busje (zoals zelfrijdende auto’s) dat verkeersveilig en duurzaam is en een hoge frequentie qua aanbod van openbaar vervoer mogelijk maakt. Het rijdt zelfstandig aan gemiddeld 20 km/uur op een kort, vast traject dat hiervoor is aangepast.
De autonome shuttle deelt de weg met ander verkeer maar er is geen aparte infrastructuur nodig. Een dispatching houdt het voertuig in de gaten. Het autonoom rijden is dermate compleet, dat ze ook van hun traject kunnen afwijken om iemand op te pikken.
Autonome shuttles zijn een middel om het ‘overstapmodel’ te versterken en worden daarom ingezet waar ze meest kunnen dienen: op korte trajecten met een hoogfrequent aanbod en korte wachttijden. Zo vullen ze het bestaande aanbod aan in openbaar vervoer.
Alvast twee geplande trajecten
De Antwerpse plannen zijn concreet voor een traject langs de Scheldekaaien en een langs Linkeroever. Attractiepolen zoals het MAS, Het Steen, Sint-Anneke, de veerpont,… die langs de gekozen trajecten liggen, worden met de shuttles vlot bereikbaar. Meer info onderaan dit artikel.
Antwerps mobiliteitsschepen Koen Kennis (N-VA): “Tijdens de spits is er om de drie minuten een shuttle. Met de bus is dat nu om de vijftien minuten. Het gaat hier om shuttles die zich tussen het gewone verkeer verplaatsen. Ze krijgen net zoals een bus wel een shuttlebaan, waar ook ander verkeer kan rijden.”
Een hoogfrequent aanbod is een grote troef bij de shuttle, met heel korte wachttijden vanaf de woonwijken op Linkeroever naar de tramhaltes Halewijn en Van Eedenplein.
Aanpassing infrastructuur reeds gestart
Vorig jaar (2017) werd de heraanleg van de scheldekaaien aangevat. De plannen werden bijgestuurd voor minder steen en meer groen aan de stadskant. De pleinen, het groen en de speeltuinen zullen de Scheldekaaien nog meer tot een aantrekkingspool maken.
Voorts werd een zone gereserveerd voor openbaar vervoer, waar de shuttle gebruik van kan maken. Door die zone zal de shuttle geen hinder hebben van files en is het meteen een aantrekkelijke route, met potentieel voor de stadsontwikkeling in het noorden en zuiden.
“Beide oevers van Antwerpen zijn verbonden met verschillende kruisingen zoals de metro, voetgangerstunnel, fietstunnel en veerdienst Sint Anna. Met de twee nieuwe shuttlelijnen worden deze optimaal verknoopt met elkaar en takken we op beide oevers ook aan op de belangrijkste tramlijnen van de stad. De shuttles zijn daarmee een logische versterking van ons sterk tram- en metronetwerk en kunnen vanaf de tramhaltes de nabij gelegen attractiepolen hoogfrequent ontsluiten”, licht schepen voor mobiliteit Koen Kennis (N-VA) toe. ”Met deze shuttles gaan we ons nog vlotter en slimmer in onze stad kunnen verplaatsen. We verrijken zo het palet aan alternatieven voor de wagen en zetten nieuwe technologie slim in voor flexibel openbaar vervoer.”
In een aantal steden treffen we nu al auto’s zonder bestuurder, doch in testmodus. In Parijs en Las Vegas kom je bijvoorbeeld de zelfrijdende minibus van Navya tegen.
In Han-sur-Lesse, in de provincie Namen, zagen we een Navya shuttle bezoekers van en naar het domein van de Grotten van Han vervoeren. Een primeur in België.
Durven en doen
Het is door gedurfde pilootprojecten zoals deze in Antwerpen, dat Vlaanderen zich kan voorbereiden op een toekomst met zelfrijdend vervoer.
In een eerste testfase, met één autonome shuttle in gemengd verkeer, zal men willen nagaan of de voertuigen effectief veilig functioneren. Indien die resultaten positief zijn zal er een grote vloot voertuigen besteld worden en de eerste reizigersverbinding opgestart.
Brussels Airport
In Zaventem, op Brussels Airport, loopt een gelijkaardig proefproject. De constructeur is daar 2GetThere (Utrecht, Nederland), die na de zomer van 2019 start met testen zonder passagiers. Begin 2020 zou hun shuttlebus dan naar Brussels Airport komen voor nog meer testen. Loopt alles vlotjes, dan kunnen De Lijn en Brussels Airport Company beslissen om de zelfrijdende shuttle vanaf 2021 effectief in te zetten. Dat zal dan op de luchthaven zijn, voor het vervoer van passagiers, bezoekers en werknemers op het traject tussen de terminal en Brucargo.
Over de piloot in Brussels Airport zegt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA): “Vlaanderen neemt een voortrekkersrol op. In andere landen rijden er al enkele voertuigen zonder chauffeur, maar dat is vaak in een eigen bedding met een steward aan boord. Hier is het de bedoeling dat de zelfrijdende shuttle autonoom over de openbare weg navigeert. Dit is spitstechnologie die echt tot de verbeelding spreekt. We doen hier een investering in de toekomst, in meer efficiëntie en in een verleidelijker aanbod van ons openbaar vervoer.”
Openbaar vervoer op maat van Antwerpen
In Antwerpen dient de constructeur nog te worden bepaald. De constructeur, de technologie en de uiteindelijke reissnelheid zal mee bepalen over hoeveel zitplaatsen het per voertuig gaat. Beschikt een voertuig over bijvoorbeeld 20 plaatsen, zullen er voor het traject op Linkeroever circa 25 shuttles ingezet worden en voor de Scheldekaaien circa 10 voertuigen.
Een timing dient nog afgesproken te worden met de uiteindelijke constructeur, maar gemikt wordt op een pilootfase in 2020-2021 en een opstart van de reizigersverbindingen in 2021-2022.
Een grote vloot shuttles – elektrisch aangedreven met groene stroom – zal bijdragen tot het verder afbouwen van fossiele brandstoffen in de openbaar vervoersvloot.
Schepen Koen Kennis: “Dit is openbaar vervoer op maat van de stad en op maat van de reiziger. De autonome shuttle zal niet louter een showcase zijn, maar als volwaardig aanbod in onze stad worden opgenomen.”
De autonome shuttles zijn inderdaad perfect voor stedelijke omgeving waar veel vraag is naar korte verplaatsingen en een groot aantal mogelijke gebruikers. De shuttles kunnen zorgen voor veel ritten en korte wachttijden.
Duurzaam
De elektrische aandrijving maakt dat de shuttles geen schadelijke stoffen uitstoten … al meteen een antwoord op een hot topic deze voorbije (14/10/2018) lokale verkiezingen: de luchtkwaliteit en de leefbaarheid.
De autonome shuttles zullen het openbaar vervoer op termijn fijnmaziger maken, bijvoorbeeld in de bediening van een bedrijvenzone of verderaf gelegen woonzone, waarvoor de bus nu een ommetje moet maken. Zulke routes kosten tijd waardoor reizigers langer onderweg zijn. Wanneer ze kunnen overstappen op een hoogfrequente shuttle, verliest de bus geen tijd meer en zijn de reizigers sneller op hun bestemming.
De reiziger wil vooral gemak, een hoge frequentie, snelheid en betrouwbaarheid… iets waar de autonome shuttles aan tegemoet lijken te komen. Busje komt zo? Laat maar komen!
Details m.b.t. de geselecteerde trajecten tref je hieronder.
Steven Dupont
#WhatsNext is een Technologie- en Innovatieblog in mensentaal. Op de hoogte blijven? Volg ons op:
Bekijk hier de presentatie: Autonome shuttle Antwerpen (bron: Koen Kennis).
De geselecteerde trajecten:
1) Linkeroever
Er is gekozen voor:
- een grote lus: Blancefloerlaan / Halewijnlaan / August Vermeylenlaan / Esmoreitlaan / Gloriantlaan / Frederik Van Edenplein
- een kleine lus: Doorheen Europark / IGLO – Louis Paul Boonstraat / Carel van Manderstraat / Emile Verhaerenlaan / Frederik Van Edenplein / Veerpont / Blancefloerlaan / Halewijnlaan
2) Scheldekaaien
Er is gekozen voor:
- Een noord-zuid traject op de Scheldekaai zelf, buiten het autoverkeer.
Deze vertrekt aan het MAS (verknoping met tram 7 en 70), doet langsheen de Scheldekaai 9 haltes aan waaronder Steenplein (verknoping met Veerdienst Sint Anna), en gaat rijden tot aan Nieuw Zuid, waar de shuttle afbuigt naar het Justitiepaleis/Bolivarplaats (verknoping met tram 4 en 8).
Uitbreidingen: de shuttle heeft een heel hoge frequentie en is dus uitermate geschikt om veel mensen vlot van de stadsrand tot in het centrum te brengen, ideaal voor woon-werkverkeer. Verschillende mogelijke groeiscenario’s voor het shuttle-aanbod werden al gedefinieerd :
- Ten noorden:
de shuttleverbinding kan in de toekomst mogelijk ook nog verlengd worden naar een nog te bouwen P&R aan de Oosterweelknoop.
ook inbegrepen in deze verlenging zijn : het Red Star Line museum, het nog te bouwen Maritiem museum Droogdokken en het nieuwe park dat hier net openging. - Ten zuiden:
De shuttle kan de woonwijk Nieuw Zuid ontsluiten en zeer eenvoudig meegroeien met de woonwijk.
Ook is er een mogelijkheid tot verlenging naar een P&R ter hoogte van de Kennedytunnel/Zuidknoop.
De industriezone Blue Gate kan ook ontsloten worden zodra deze ontwikkeld is.
#WhatsNext: Innovatie, Kunst en Design 
6 reacties