#WhatsNext is een blog die over “all things new” schrijft, over technologie en innovatie. Van goodies voor nerds tot artificiële intelligentie. In die zin is het volgende artikel atypisch. Niets hoogtechnologisch, niets wereldschokkends. Het gaat over simpele daden met grote impact, voor kleine wezens. Over hoe “doe-het-zelf-vetbollen” maken.
Ecologische tuin
Toegegeven, ik ben fier op mijn ecologische tuin waar geen gram gif te vinden valt en bloemen en planten zowel in functie staan van hun kleurenpracht als van hun voedende waarde voor vogels en insecten. Nog lang niet perfect, want wil nog een kleine vijver zetten en extra bomen aanplanten.
In deze periode staat mijn tuin er dor bij, uitgezonderd wat verbena’s en zonnebloemen die stand houden. Ik laat de uitgebloeide planten staan, die beschutting bieden en wiens zaden een buffet vormen.
Merels duiken op, diverse mezen, roodborstjes enz. Ook de grotere sloebers zijn van de partij: kraaien, kauwen, eksters, duiven en groene halsbandparkieten (in 1974 uit de Meli-zoo, destijds aan het Atomium, vrijgelaten en sindsdien in het wild in aantal gegroeid).
Van de zonnebloemen oogst ik een reeks zaden voor de kweek volgend jaar. De rest dient tot buffet van de vogels.
En elk jaar sleep ik kilo’s extra voeding aan om de gevleugelde vrienden te helpen.
Wanneer mag je vogels eten geven?
Heel wat mensen denken dat je vogels pas in de winter mag voeden maar dat is niet zo. Al vanaf oktober is het perfect verantwoord. Ze leren uw tuin kennen en blijven ook zelf zoeken naar eten. Je maakt hen niet lui.
Vogels gebruiken het voedsel dat je aanbiedt als aanvulling op wat ze in de natuur vinden. In elk seizoen mag je vogels voederen. Voorzie ook altijd een bakje drinkwater (voeg geen zout toe, ook niet om bevriezen te vermijden).
Wanneer het erg koud wordt haal je de vetbollen boven, pindaslingers of pindakaas en mag je genereus zaden strooien. In de winter hebben vogels ontzettend veel energie nodig om hun lichaamstemperatuur op peil te houden; ze gaan snel door hun vetreserves heen om hun hoge lichaamstemperatuur van om en bij de 40°C te behouden.
In een koude nacht verliezen kleinere soorten soms 10% van hun gewicht.
Je kan natuurlijk heel wat vogeleten aankopen; dat doe ik ook. Maar is het altijd kwaliteit? Koop je via Natuurpunt (BE) of de Vogelbescherming (NL), dan ben je gerust.
In de online winkel van Vogelbescherming Vlaanderen tref ik geen vogeleten, maar wel leuke andere zaken.
Soms is niet de voedingswaarde het probleem, maar de verpakking. Vogels raken al eens verstrikt in de plastic netjes van vetbollen; en dat overleven ze doorgaans niet. Niet echt het doel van de vetbollen.
Vetbollen zonder netjes zijn ook te koop, maar nog leuker is… ze zelf maken. Dat is iets wat ik elk jaar doe en steeds opnieuw krijg ik de vraag “hoe”. Daarom dit artikel. En spoiler-alert: het is héél eenvoudig!
Hopelijk ben je overtuigd om onze gevleugelde vrienden nu al te beginnen voeden. Zelf vetbollen maken is een leuke bezigheid, met de kinderen of gewoon voor jezelf. Heel simpel, snel,… een kleine daad maar een grote hulp.
Hoe vetbollen maken?
Wat heb je nodig?
- Vogelzaden (geen kippenvoer, dat is te grof), zonnebloemzaden, rozijnen, pindanoten, eventueel gedroogde meelwormen… je kiest zelf welke mengeling.
- Bekertjes om de vetbollen in te gieten: warmtebestendige bekertjes, glazen of keramische potjes, blikjes, halve kokosnoten,… Geen plastic.
- Touw of draad, voldoende lang zodat er genoeg in de bol kan steken en er nog over is om ergens aan te binden.
- De vetstof, ongezouten frituurvet. Belangrijk: dat moet van dierlijke oorsprong zijn (bijv. Ossewit). Vloeibare olie (zoals olijfolie) is voor vogels niet geschikt.
Aan de slag:
1. Laat de vetstof smelten in een pan. Laat het niet koken; het moet gewoon vloeibaar zijn. Meng een even groot deel van het zadenmengsel, dus bijv. 500 gram zaden op 500 gram vet. Opgelet: gesmolten vet kan toch koken zonder dat je dat meteen merkt (pas wanneer je er iets in dropt merk je dat het pruttelt en dus kookt). Wanneer het vet mooi gesmolten is, kan je dus best even wachten met het zadenmengsel er in te gieten. Gewoon vermijden dat het vet alweer begint te stollen.
2. Giet het mengsel in de potjes van uw keuze (zie benodigdheden) en laat het afkoelen. Het vet zal stollen en de zaden mooi bij elkaar houden. Niet elk vet zal even snel uitharden, dan kan even in de diepvries helpen.
3. Haal de vetbol uit het potje. Wil dat niet meteen lukken, week ze dan even in warm water. Daardoor zal het vet een klein beetje losser worden en makkelijk loslaten.
4. Hang de vetbollen op minimaal 1,5 meter boven de grond op je balkon of aan een boom. Een tuin is niet eens nodig. Ook op een terras kan het dienen.
Laat het ze smaken!
Nog enkele tips van Natuurpunt:
5 tips om vogels te voederen
- Schud je tafellaken het hele jaar uit in de tuin.
- Voederen kan het hele jaar door, maar vooral wanneer het vriest en/of sneeuwt.
- Voeder niet teveel tegelijk en liefst ’s ochtends en tegen het einde van de middag. Na een lange, koude nacht hebben vogels behoefte aan een stevig ontbijt en tegen de avond eten ze hun buikje rond om de nacht door te komen.
- Strooi niet te veel, dat kan muizen en ratten aantrekken.
- Geef geen voedsel waarin zout is verwerkt. In de kaas en het brood dat je strooit zit voldoende zout. Geef vogels geen margarine of boter, dat werkt laxerend.
Voedsel dat makkelijk bevriest, zoals appels, voeder je best als geheel en niet in kleine stukjes.
Steven Dupont
#WhatsNext is een Technologie- en Innovatieblog in mensentaal. Op de hoogte blijven? Volg ons op:
#WhatsNext: Innovatie, Kunst en Design 