De bestaande energiemeters met draaitellers, zoals we die nu in Vlaanderen kennen, verdwijnen stelselmatig vanaf juli 2019. Gaan onze zonnepanelen nog economisch renderen? Is de thuisbatterij een oplossing? En wat kost dat? Je leest het hier…
Energiedoelen…
Wil Vlaanderen de klimaat- en energiedoelen halen, dan zullen er tegen 2030 tot drie keer meer zonnepanelen op Vlaamse daken moeten liggen.
In 2006 heeft de Vlaamse overheid – om het gebruik van zonne-energie te stimuleren – een systeem bedacht van groenestroomcertificaten. Daar betalen we met z’n allen nog steeds de naweeën van; ook wanneer je zelf geen zonnepanelen hebt.
Voor elke 1000 kWh die via zonnepanelen aan elektriciteit wordt opgewekt ontvangt de eigenaar een groenestroomcertificaat, en die kunnen ingeruild worden voor een geldbedrag. Zo wilde de overheid de prijs van zonnepanelen verlagen en de investering in groene energie stimuleren.
Ondertussen is dat systeem afgeschaft en werd de onzekerheid rond het rendement van zonnepanelen gevoed en het economisch nut in twijfel getrokken.
Zekerheid nodig
Heel wat mensen zijn bereid een investering te doen in groene energie, als dat iets uithaalt op vlak van het milieu en… laten we niet flauw doen, ook wanneer dat iets berekent voor de portemonnee.
Zelf bouwde ik een BEN-woning (Bijna-EnergieNeutrale woning) en ik kan u verzekeren dat al die technologie heel wat ping ping heeft gekost.
Cruciaal in elke investering, is zekerheid. Je wil geen (tien)duizenden euro’s neerleggen met een bepaald rendement voor ogen, en dan een overheid hebben die elke legislatuur andere spelregels bedenkt. Een voorbeeld is de invoer van de slimme energiemeter, de digitale meter, en het constante politieke getouwtrek.
De slimme meter
De bestaande meters met draaitellers, zoals we die nu in Vlaanderen kennen, verdwijnen stelselmatig vanaf juli 2019; waarna er enkel nog digitale meters worden geplaatst.
Elke woning in Vlaanderen zou binnen 15 jaar een digitale meter moeten hebben.
In tegenstelling tot een traditionele meter draait de digitale meter niet fysiek terug, maar kan dat wel virtueel.
Overgansperiode
Wie voor het einde van 2020 zonnepanelen laat plaatsen, blijft 15 jaar* lang het recht behouden op het principe van de ‘terugdraaiende teller’ in combinatie met het prosumententarief. Al bestaat over die regel nog heel wat juridisch getouwtrek en zijn er politieke discussies bezig.
De Vlaamse energieregulator VREG vecht bijvoorbeeld het jarenlange overgangsregime voor eigenaars van zonnepanelen aan bij het Grondwettelijk Hof. Volgens de VREG is die keuzemogelijkheid voor de tarieven discriminerend. Resultaat: onzekerheid!
*Die periode loopt vanaf de datum waarop je installatie werd in dienst genomen; dat is de datum op het keuringsattest. Deed je nadien nog een uitbreiding van je installatie, dan komt die niet in aanmerking.
Stel dat u een digitale meter krijgt en u heeft zonnepanelen, dan kan u sinds 1 juli 2019 al meteen overstappen naar een nieuw nettariefsysteem. In plaats van het prosumententarief betaalt u dan netkosten op basis van uw werkelijke afname van het elektriciteitsnet.
Zijn uw 15 jaar met de ‘terugdraaiende teller’ voorbij? Dan krijg je een digitale elektriciteitsmeter en kom je automatisch terecht in het nieuwe nettariefsysteem. In plaats van het prosumententarief betaal je dan distributiekosten op basis van je werkelijke afname van het elektriciteitsnet.
Als u dus vooral verbruikt als de zon schijnt, dan is dit voordelig.
In elk geval is het belangrijk dat ook op de langere termijn een gegarandeerd rendement komt voor mensen met zonnepanelen, ook voor zij die meer produceren dan wat ze zelf verbruiken.
¡No pasarán!
Staat men voor uw deur met die gloednieuwe slimme meter in de doos; klaar om die ouwe rakker te vervangen. Dan kun je weigeren. De Vlaamse distributienetbeheerder Fluvius kan dan in principe de politie of een deurwaarder inschakelen maar dat gaan ze naar eigen zeggen niet doen en in het Vlaams Parlement werd beslist om niemand af te sluiten.
Waar brandt de lamp?
Het is duidelijk dat wie vooral overdag verbruikt, wanneer de zon schijnt, daar voordeel bij heeft.
Ik weet niet hoe dat bij u is, maar wanneer de zon schijnt, zit bibi doorgaans op kantoor. Ik werk wel af en toe van thuis uit, maar niet voldoende om mijn dagverbruik te laten stijgen.
Het advies is dan om al uw elektrische toestellen (vaatwas, wasmachine,…) overdag te laten draaien. Maar daar tegenover staat dan weer het advies om niet teveel elektrische toestellen te laten draaien wanneer er niemand is om supervisie te houden.
Elektrische fietsen laad je bijvoorbeeld best niet ’s nachts op. Maar overdag ben je er wel mee op pad… we willen wel, maar makkelijk maakt men het ons niet.
Als je overdag teveel energie opwekt versus je gebruik, dan ben je blijkbaar niet meer goed bezig en zal de kassa rinkelen. Opgebruiken lukt niet altijd, dus… dan maar bijhouden?
En dan is de thuisbatterij een oplossing. Of toch niet?
Thuisbatterij… wat kost dat?
Een batterij voor huishoudelijk gebruik heeft een capaciteit tussen de 4 en 8 kW. Voor de zwaarste thuisbatterij betaal je al gauw 8.000 EUR .
Vlaanderen
Je kan het al raden… daar zetten we toch gewoon weer een subsidie tegenover. Deze keer gelukkig geen certificaten die budgetair de spuigaten uitlopen, maar wel premies.
De premie zal 250 EUR per kilowattuur bedragen met een maximum van 3.200 EUR per aansluitingspunt of 35% van de investeringskost. Voorlopig is de premie verkrijgbaar tot eind 2020. Die premie kan vanaf morgen (1 augustus 2019) aangevraagd worden. Voorwaarde is wel dat de aanvrager over… daar komt ie… “een digitale meter” beschikt.
Vlaams minister van Energie Lydia Peeters zegt daarover: “Vandaag is de prijs van een batterij nog erg hoog ten opzichte van het geschatte rendement. Met een premie wordt de aanschaf van een batterij sneller haalbaar.” “Slimme opslag van lokaal opgewekte groene energie is een volgende stap in onze energietransitie”. “De premie kan eigenaars van zonnepanelen over de streep trekken om een batterij aan te schaffen.”
De premieaanvraag gebeurt via de website van het Departement Omgeving: https://www.lne.be/premie-voor-de-aankoop-of-leasing-van-een-thuisbatterij
Wallonië
In Wallonië krijg je vanaf volgend jaar (2020) de keuze tussen een forfaitair prosumententarief op basis van het vermogen van je PV-installatie of een proportioneel tarief waarbij je je netkosten betaalt op basis van de werkelijke afname van het elektriciteitsnet. De keuze en de mogelijke besparing zijn hiermee dus heel gelijkaardig als in Vlaanderen.
Brussel
In Brussel wordt vanaf 1 januari 2020 het hoger zelfverbruik nog belangrijker want vanaf dan zal je netkosten betalen op basis van je werkelijke afname. Het is dan beter om energie op te slaan voor later gebruik dan om ze te injecteren en terug af te nemen van het net. Zo wordt je zonnepaneleninstallatie dus rendabeler.
Hou je energie zelf bij
Wie momenteel niet beschikt over een batterij, moet zijn overtollige stroom opnieuw op het net zetten en daarvoor wordt dus dat prosumententarief aangerekend. Met een batterij kunnen kleine producenten hun overtollige stroom voortaan opslaan en achteraf weer ontladen, wanneer hen dat het beste uitkomt.
Conclusie… te duur!
Hoewel de prijs de afgelopen jaren gedaald is, blijft een thuisbatterij erg duur.
In het Brussels Gewest en in Wallonië zijn er op dit moment (31/08/2019) nog geen subsidies voor de aankoop van een thuisbatterij. Dat betekent dat het rendement op de investering even op zich laat wachten. En hoewel in Vlaanderen er wel een subsidie is, kan je ook daar je thuisbatterij nog niet terugverdienen binnen de levensduur van de batterij. Kies je voor een thuisbatterij, dan doe je dat om meer dan het (niet-)rendement.
Een thuisbatterij vermindert de impact van het prosumententarief; ze maakt je onafhankelijker van het netwerk en biedt zekerheid bij storingen of black-outs.
En wanneer je de energiedebatten in de Belgische en Vlaamse politiek wat volgt, dan zijn die black-outs niet zo vergezocht. Een verwittigd m/v/x houdt de lamp brandend!
Steven Dupont
#WhatsNext is een Technologie- en Innovatieblog in mensentaal. Op de hoogte blijven? Volg ons op:
#WhatsNext: Innovatie, Kunst en Design 